BEKLEYİŞ NEDİR? Yazdır

Ekonomide türlü karar ve davranışların geleceğe dair yorumlarla şekillendiğini belirtmek üzere iktisat teorisinin kullandığı bir kavramdır.

Günlük kararlar çoğunlukla hali hazır durumun en yakın geçmişteki tecrübelerle birleştirilerek ileriye doğru projekte edilmesi sonucunda alınır. Bu durumu tüketici davranışında ve fiyat teşekkülünde açıkça görmek mümkündür. Tüketici, hali hazıra ve geleceğe dair bu yolda tahminler yürüterek bugünkü talebini kendince uygun şekilde ayarlar. İngiliz iktisatçısı J. R. Hicks'in bu konudaki izahları ilgi çekicidir. Ona göre alıcının bekleyişine ve o yoldan talebine etki yaratan faktörler arasında hava şartları, siyasi ortam gibi iktisat dışı unsurlar bir yana bırakılırsa, geride tüketici kararını etkileme noktasında asıl önemli sebep olarak geçmişteki fiyatlarla hali hazır fiyatlar karşısında tecrübeleri yer alır. Kararı etkileme bakımından bugünkü ve gelecekteki muhtemel fiyatlardan hangilerinin önem taşıdığı önceden kestirilemez. Alıcı psikolojisinde eğer geçmişteki fiyatlar ağırlık taşıyorsa, hali hazır fiyatlar geçici ve önemsiz sayılır; geçmişin tecrübesi talep teşekkülünde etkisini sürdürür. Böylece, yakın geçmişte bir enflasyon veya deflasyon tecrübesi, bugünkü fiyatlar ne olursa olsun, uzunca zaman alıcı talebinde izlerini muhafaza eder.

Bekleyiş, fiyatta olduğu gibi, Konjonktür ve Büyüme Teorilerinde de kilit yerini tutar. Ekonomi henüz bir depresyonun tabanında bulunuyorken olumlu unsurların canlılığa ne hızda yol açacağı o ara iş adamlarının ve tüketicilerin geleceğe dair tahminleri ile belli olur. Söz konusu çevrelerin bekleyişi ümit verici ise durgunluktan kalkınmaya geçiş hazırlanmış olabilir. Bekleyişlerin kümülasyonu böylece ertesi dönemin kaderini tayin etmek cihetinden dinamik bir unsur niteliğini taşır.

Bekleyiş'in Keynes doktrininde de büyük önemi vardır. Girişimcilerin, yeni yatırım karan üzerinde düşünürken, sermayenin marjinal etkinliği hakkındaki görüşleri günün şartları ile beraber geleceğin tahminine, yani sübjektif olarak bekleyişlerine göre şekillenir. Kısa ve uzun dönemli bekleyişler yarattıkları iyimser veya kötümser hava ile yatırım kararını ve dolayısıyla istihdam hacmini tayin eder.

Almancası : Erwartung.
Fransızcası : prèvisions, attente.
İngilizcesi : expectations.
(Bk: Bekleyiş elastikliği).