CALVIN ve KALVİNİZM NEDİR? Yazdır
Protestanlığın ayrı bir dalının kurucusuna ve yaydığı fikirlerin manzumesine verilen isimlerdir. Jean Calvin, Fransız asıllı olup 1509-1564 yılları arasında yaşamıştır. 1532 de Papa'nın otoritesini red ile katoliklikten ayrılan Calvin, kul ve Tanrı arasında hiçbir aracı kabul etmeyerek, ilahi kanunun tek kaynağını İncil'de görmüştür. Calvin Cenevre'ye yerleşmiştir. Fikirleri oradan başlayarak Fransa'da, İskoçya'da, İngiltere'de, Batı Avrupa kıyıları ile beraber Amerika'nın Yeni İngiltere denilen bölgesinde akisler yaratmış ve Püritanizm (yani Hıristiyanlığı aslına çevirmeyi hedef tutan, arındırıcı ve çoğu zaman disiplinci ve aşırı derecede perhizkar olan mezhep) şeklinde yayılma göstermiştir. Calvinisme'in iktisat tarihinde ve özellikle modem kapitalizmin kuruluşunda oynadığı rol, Alman tarihçi ve sosyologu Max Weber tarafından tahlil edilmiştir. Kalvinizm, Weber'e göre, son derece disiplinli olan meslek ahlakı ve ciddiliği, tasarruf şuuru ve çalışma intizamı ile kapitalist zihniyetin doğuşunda birinci derecede müessir olmuştur. Max Weber, bununla her şeyi maddi üretim araçları ve tekniği ile izah eden Marx görüşü karşısında onun tam zıddı olan ikinci bir görüşü çıkarmış oluyordu. Ancak tek taraflı yorumlandığı takdirde, Weber tarafından savunulan görüşün Marx'ın maddeciliği kadar abartılı olduğu söylenebilir. Bununla beraber, Kalvinizmin tek sebep değil, fakat başka sebeplere refakat eden ve kapitalist gelişimin zihniyet tarafını yoğurmak suretiyle kendisi de ayrı bir halka olarak sebep ve illet zinciri içine dahil olduğu inkar edilemez. Basit bir ziraatçilik temelinden ve Ortaçağ tertibi esnaflıktan büyük ticaret ve endüstri çağına ayak basan Batı'nın böylesine bir gelişmede Kalvinizm ve Protestanlığın tasarruf, çalışkanlık, meslek ciddiliği ve sorumluluk şuuru ile geniş ölçüde teşvik gördüğünü söylemekte hata yoktur. (Bk; Max Weber).
