Maliye siyasetinin firma kazancı üzerindeki etkisini belirten bir tahlildir.
Sermaye piyasasının teşkilatlanmış olduğu ve ikame elastikliğinin tam olarak işlediği akıcı bir piyasada iki sektör bulunduğunu farzedelim. X sektörü, sermaye şirketleridir. Diğer firmalar V sektöründe toplanmıştır. Tahlil süresi boyunca, ücretli sınıf, nötr durumda kalacak ve ücretlerin milli gelirdeki payı değişmeyecektir..
Başlangıçta, sermaye şirketleri bir kurumlar vergisine tabi değildir. X ve Y sektörlerinden her ikisinde de, sermaye stokları 150 şer birimdir. Her iki sektörün kapasitesi ve milli gelirdeki payları eşittir. Üretimlerinin toplam değerleri ve sermaye birimi başına maliyetleri, birbirinin aynıdır.
Kx Sermaye şirketlerinin kapital stokudur. Kf, diğer sektör firmalarının sermaye stokudur. P^ ve Pkv, bu sektörlerin her birinde bir sermaye biriminin sağladığı hizmet yahut reel kazançtır. Diyelim ki, bu miktar her ikisi için de 100 kuruştur.
Ve dolayısıyla;
Pkx = Pky , Kx/ Ky = 1
dir.
Varsayımlarla teorik durumu böylece basitleştirdikten sonra.. Günün birinde devletin müdahale ederek veyahut % 50 oranında bir kurumlar vergisi koyduğunu kabul edelim.
Ne olacaktır?
Cobb-Douglas Kurumlar Vergisi Fonksiyonuna göre;
Vergi yükü altına giren X sektöründe, nat sermaye geliri azalacaktır. Yukarıdaki, eşitlikleri, şu şekilde yazmak gerekecektir:
Pky = Pkx (1-v) , Kx/ Ku (1-v) = 1 dir.
V yahut vergi oranı % 50 olunca, Y sektöründeki bir sermaye biriminin sağladığı hizmeti, X sektöründe iki sermaye birimi sahibine temin edebilecektir. İkame elastikliği tam olduğundan, X sektöründe sahiplerine yararı azalmış sermaye birimleri, Y sektörüne geçecektir. Bir kısım sermaye birimleri, vergi alanı dışına göç edecektir.
Sektörler arası sermaye kayması;
Kx/Ky (1-v)
Oranını sabit tutacak miktarda olacaktır.
Yani X sektöründeki sermaye birimleri 150 den 100 e düşecektir. Vergi alanı dışındaki sektörde ise 150 den 200 e çıkacaktır.
Ancak sermaye birimleri sayısının 200 e çıkması sonucu olarak, Y sektörünün gayri safi milli hasıladaki payı büyüyecek değildir. X sektöründe satın alma gücünün azalması dolayısıyla, gelir toplamı eskisi gibi 150 de kalacaktır. Sermaye birimi başına net gelir, 100 kuruştan 75 kuruşa düşecektir.
X sektöründe, % 50 vergi dolayısıyla, sermaye biriminin üretim maliyeti 100 kuruştan 150 kuruşa çıkacaktır. 100 adet üretim yapan bu sektörün vergiden önceki gayri safi hasılatı, yine 150 lira olacaktır. Şu kadar ki; Y sektöründe net hasılanın sermaye birimi başına 75 kuruşa düşmesi yahut üretim birimi başına net gelirin %25 azalması, burada da aynı oranda bir eksilişe yol açacaktır.
50 liralık kurumlar vergisi, endüstride toplam net gelirin bu teorik misalin varsayımlarına göre % 25 oranında, yahut 75 liralık bir eksiliş sebebi olacaktır. Sermaye birimi başına kar eksilişinden kurumlar vergisi kapsamına girmeyen sektör de kurtulamayacaktır.
Arnold G. Harberger, 1962 de ikame elastiklikleri eşit olmak şartıyla, Cobb - Douglas'ın üç sektör arasında da, bunların büyüklüklerine bağlı kalmaksızın geçerli olabileceğini göstermiştir.
Almancası : Cobb-Douglas Funktion.
Fransızcası : fonction Cobb-Douglas des impéts sur les sociétés.
İngilizcesi : Cobb-Douglas corporation income taxes function.
(Bk; Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu, Cobb - Douglas Maliyet Fonksiyonu).