EFLATUN PLATON NEDİR? Yazdır

Eski Yunan filozoflardandır. M. Ö. 428 - 348 yıllarında yaşamıştır. Nüfuzlu bir ailenin çocuğu idi. İyi tahsil görmüştü. Sokrat'ın öğrencisi ve arkadaşı idi. Hocasının ölümünden sonra, uzun bir seyahate çıkmıştır. Dönüşünde Atina'da Akademiyi kurmuştur. Matematik ve felsefe dersleri verdiği akademi, Yunan uygarlığının ilk önemli öğretim kurumudur. Eflatun, felsefi inançlarından çoğunu Diyaloglarında ifade etmiştir. Diyaloglar, dile getirmek istediği fikirleri Sokrat'ın ağzından söylettiği bir eserdir. Diyaloglarda ifade edilmiş fikirlerde, Sokrat ile Eflatun'un paylarını birbirlerinden ayırt edebilmek güçtür. Esasen Sokrat hakkında Xenophon ile Eflatun tarafından anlatılanlar birbirine uymamaktadır. Eflatun, toplum düzeni ve iktisadi sorunlar hakkındaki görüşlerini ayrıca Cumhuriyet ve Kanunlar adlı eserlerinde de belirtmiştir. Bu Yunan düşünürünün iktisadi faaliyet hakkında beslediği kanaat, şöyle özetlenebilir: «Kazanç ve zenginlik, hür insanlar için lüzumlu ve temenniye şayan değildir. Kölelerin çalıştırılması, maddi ihtiyaçları karşılamaya yeterlidir. Hür insanlar vatanı korumak, toplumu teşkilatlandırmak ve fikir hayatını zenginleştirmek için yaratılmışlardır.» Eflatun ticaretin gelişmesi sonunda bir zenginler sınıfının belirmesini hoşgörürlükle karşılamamıştır. Ona göre, toplumda tedavisi gereken iki hastalık vardı: zenginlik ve fakirlik. Bu hastalıklarla savaşmak, devletin görevi olmalıydı. Yöneticiler, iktisadi sorunlarda, toplum çıkarlarını her şeyin üstünde tutmalıydılar. Eflatun, ticareti şerefli bir meslek saymamaktaydı. Vatandaşın maddi çıkarcılıktan uzak kalmasını ve dostların varlıklarını aralarında paylaşmalarını istemekteydi. Diyordu ki: «Altın ve fazilet, bir terazinin gözlerine konulmuş iki ayrı ağırlık gibidir. Biri ağır basarsa, diğerinin değeri azalır.» Eflatun'un iktisat ilmine başlıca hizmeti, iş bölümünün faydalarını belirtmiş olmasıdır. Sokrat'a atfen Diyaloglarında «insanların aynı olmadıklarını, aralarında kabiliyet farkları bulunduğunu ve herkesin kendi istidadına göre bir yön tutması» gerektiğini yazmıştır. İş bölümünde iktidarı filozoflara vermiş ve onların idaresindeki devlete geniş yetkiler tanınmasını temenni etmiştir. O çağda, Yunanistan'ın dış ticareti Karadeniz ve Akdeniz kıyıları boyunca uzanıyordu. Eflatun, hem yabancı kavimlerim ticaret yapılmasını yadırgıyor, hem bunlarla mübadelelerden kolaylıkla vazgeçilemeyeceğini takdir ediyordu. Bu nedenledir ki, devletin kendi ihtiyaçlarını sınırları içinde karşılayabilecek büyüklükte kurulmasını savunmuştur. Eflatun'un devleti bir otarki, kendi yağıyle kavrulabilecek bir makro birim olacaktı. Eflatun'un fikir sisteminde Komünizm ve Plancılık kavramları da yer almıştır. Yazar, en iyi yaratılışlı erkek ve kadınları bir araya getirerek bunlardan doğacak üstün nitelikteki çocukları devlet eliyle yetiştirmek taraftarı idi. Devlet icraatının zenginlik eşitsizliğini düzeltecek şekilde ayarlanmasını istiyordu. Faize taraftar değildi.

Almancası : Piston.
Fransızcası : Platon.
İngilizcesi : Plato.
(Bk; otarki, Aristo, Xénophon, Sokrat, Sofistler).