GİZLİ MÜTERAKKİLİK NEDİR? Yazdır

Görünüşte mütenasip (düz orantılı) olan bir vergi târifesinin, değerde yapılan indirimler veya değere yapılan zamlarla gerçekte müterakki (artan orantılı) bir târife haline getirilmesidir. Açık müterakkiliğin tam karşıtı olan gizli müterakkiliğe vasıtalı müterakkilik, kapalı müterakkilik veya örtülü müterakkilik adı da verilir. Gizli müterakkilik, genellikle en az geçim ve aile indirimleri yoluyla sağlanır. % 10 oranında mütenasip vergi tarifesinin tatbik edildiği bir gelir vergisi mevcut olduğunu farzedelim: Böyle bir gelir vergisi tarifesinin biri 10 diğeri 20 bin liralık iki gelire tatbiki halinde sırasıyla 1000 ve 2000 lira vergi elde edilecektir, iki gelirden 5'er bin lira indirim yapılması kabul edildiği takdirde, aynı tarifeye göre ilk gelirden 500. ikinci gelirden 1500 lira vergi alınacaktır. Bu vergilerin gelirlere oranı, sırasıyla % 5 ve % 7,5 tir. Böylece görünüşte uygun olan târife, indirimler sayesinde ilerlemiş olmaktadır. Gizli ilerleme genellikle açık ilerlemeyle bir arada uygulanmaktadır. Başka deyimle, açıkça ilerleyen bir târifenin ilerleme derecesi, gizli ilerlemeyi sağlayan indirim ve ilâvelerle arttırılmaktadır. Türkiye dahil olmak üzere, belli başlı memleketlerin gelir vergileri tarifeleri, hem açık hem gizli anlamda ilerlemedir.

Almancası : versteckte Progression.
Fransızcası : progression indirecte.
İngilizcesi : disguised progressivity.
(Bk; müterakkilik. Gelir Vergisi).