Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

GÜMRÜK TARİFELERİ NEDİR?


Yabancı kökenli eşyanın bir memlekete ithalinde hangi değer üzerinden ve ne nisbette veya miktarda vergi ödeyeceğini gösteren listelerdir. Buna göre gümrük tarifeleri başlıca iki hususu göstermektedir: (1) eşyanın cinsi; (2) vergi oranı veya miktarı. Eşyanın cinsi gümrük tarifelerinde iki şekilde belirtilebilir: Birinci usulde, eşya alfabetik bir sıra halinde belirtilir; isimleri birbirine çok yakın olan eşya nitelikleri itibariyle çok farklı olabilir. Meselâ pik demiri yanında pil yer alabilir. Böylece eşya listelerinde homojenlik sağlanamamış olur. İkinci ve günümüzde en çok kullanılan tasnif tarzında ise eşya, tabii kökenli, maddi vasfı ve ticarî şekli gibi bazı kriterlere göre sınıflandırılır. Bu tasnif tarzı, alfabetik tasnife nazaran çok daha homojendir. Türk gümrük giriş tarife cetveli Uluslararası Sınıflama Cetveline uymuştur. Cetvelde 21 bölüm, 99 fasıl ve fasılların altında da tarife numaraları vardır. Gümrük tarifelerinde belirli eşyanın vergisi ad- valorem ve spesifik olarak iki ayrı şekilde gösterilir. Ad-vaforem tarifeler, ithal edilen eşyanın değeri üzerine uygulanacak bir oran olarak ifade edilir. Spesifik tarifeler ise, belirli fizikî miktar üzerinden alınacak vergiyi miktar olarak göstermektedir. Spesifik tarifenin uygulaması oldukça kolay olduğu halde, adalet ilkelerine ters düşer. Buna karşılık, ad-valorem tarifeler idarî zorluklar arzetmekle beraber, adalet ilkelerine uygun düşer. Tatbikatta çok az sayıda ülke spesifik gümrük tarifesi uygulamaktadır. Batı Avrupa'da spesifik tarife uygulayan tek ülke İsviçre'dir. Türkiye de dahil olmak üzere çoğunlukla ülkeler ad-valorem tarife uygulamaktadır. Gümrük tarifelerinde genellikle iki sütun vardır. Birinci sütunda kanunî tarifeler, ikinci sütunda ise anlaşma gereği olan tarifeler gösterilmektedir. Aralarında hiç bir anlaşma bulunmayan ülkeler arasındaki ticarette kanunî tarifeler uygulanır. Buna karşılık, aralarında ikili veya çok taraflı anlaşmalar bulunan ülkeler arasındaki ticarette ise anlaşma gereği tarifeler uygulanır. Kanunî tarifeler, iç sanayii koruma, devletin gelir ihtiyacı ve gümrük indirimi sağlayan anlaşma görüşmelerinde pazarlık payına sahip olma gibi hedefler esas alınarak genellikle yüksek oranlar halinde tespit edilir. Anlaşmalı tarifeler ise kanunî tarifelerden daha düşük oranlardan meydana gelir. Gümrük tarifeleri başlıca iki ana gayenin ışığı altında tespit edilir. Bunlardan biri devlete gelir sağlamak, diğeri ise iç sanayii dış rekabetin yıkıcı etkisinden korumaktır. Devlete gelir sağlamak için uygulanan tarifelere malî gümrükler, iç sanayii dış rekabetin etkisinden korumak için uygulanan tarifelere ise hami tarifeler veya koruyucu tarifeler adı verilir. Ancak, bu iki gaye çoğu zaman bir arada yürütülür. Şöyle ki, devlet koruyucu gümrük tarifesini uygularken, aynı anda, gelir de sağlar veya gelir sağlamak gayesiyle malî tarifeleri uygularken, aynı anda, iç sanayii de dış rekabete karşı belirli ölçüde korumuş olur. Almancası : Zolltarif. Fransızcası : tarif douanier İngilizcesi : customs tariff (Bk; İthalât vergileri, gümrük tarifeleri).