İHTİYÂÇ NEDİR? Yazdır

İhtiyaçların tatmini, iktisadî faaliyetin hedefidir. Mallar ve hizmetler, ihtiyaçları fiyat karşılığı cevaplandırmak amacile üretilir. İktisadî faaliyet, bedava fiil tanımaz. İhtiyaçlar çeşitlidir ve hatta sonsuzdur. Eski düşünürler, uzun süre ihtiyaçları niteliklerine göre gruplandırmışlardır. Gıdayı salt biyolojik ihtiyaç saymışlardır. Fizik ve fizyolojik ihtiyaçlar kavramı üzerinde durmuşlardır. Yaşamak için gerekli olmayan, fakat toplum hayatının doğurduğu psikolojik ihtiyaçlardan söz etmişlerdir. 19. Yüzyıl iktisatçılarının yaptıkları tahliller, genellikle, aynı düşünüş biçiminin bir uzantısıdır. Bunlar, zaruri olan ve olmayan ihtiyaçları birbirinden ayırmağa önem vermişlerdir. Bütün bu ayırımlar, normatif karakterdedir, iktisadî olayların gerçek özelliklerine uymamaktadır. Hakikatte, ihtiyaçların önemleri ve değerleri zamanın ve koşulların gelişmesine bağlı olarak değişmektedir. Victor Hugo, bir ekmek çalmaktan başka çaresi kalmamış dürüst bir insanın serüvenini roman yapmış iken, günümüzün toplumu aç insanı bir dilim ekmeksiz bırakmağı suçlayan bir psikolojiye dönüşmüştür. Uzun yıllar istanbul Üniversitesine öğretim üyeliği yapan Charles Crozat'nın atalarından biri servetini Renaissance eserlerine yatırdığı için Crozat le Pauvre yahut Fakir Crozat diye lâkaplandırılmışken. Yirminci Yüzyılda onun topladığı 19 bin eserden herbirine milyonlar ödeyebilecekler vardır. Ekmekten mücevhere kadar herşeyin nisbî değeri zamanın ve koşulların etkisi altındadır. Teknolojik ilerleme, üretim ve gelir seviyesi, çevreye hâkim olan eğilim ile moda hareketleri, propaganda ve reklâm; ihtiyaçların marjinal önemini değiştirdiği gibi, yeni ihtiyaçlar da yaratmaktadır. Dün fuzulî sayılan bugün büyük önem kazanabilmekte ve dün güçlükle elde edilen bugün kolaylıkla tatmin olunabilmektedir. İhtiyaçlar konusunda, modern iktisatçıların birleştikleri nokta, şöyle özetlenebilir: Tatmin imkânlariyle ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler, Marjinalizm ve Tekrarlama Kanunu kapsamı içinde tahlil edilebilir. Tatmin imkânlarının miktarına, ofelimite ölçülerine ve kayıtsızlık paftalarına, hedonistik eğilimlere ilh göre ihtiyaçların yoğunluğu değişebilir. Geçmiş çağlarda biyolojik ve fizyolojik terimleriyle belirtilen ihtiyaç türleri ön plânda gelirdi. Şimdi ise, psikolojik karakterdeki ve özellikle kollektif hayatın doğurduğu ihtiyaçların gitgide ön plana geçtiği görülmektedir. iktisatçıyı ilgilendiren artık ihtiyacın kendi öz niteliği değil, bedelleri karşılığı ihtiyaçları tatmin etmek ve yeni ihtiyaçlar yaratarak kazanç imkânları hazırlamak suretiyle yürütülen piyasa faaliyetidir. Almancası : Bedürfnisse. Fransızcası : besoin İngilizcesi : want, needs. (Bk; Bedarf. Hedonizm, ofelimite kayıtsızlık eğrileri, ikame etkisi, Marjinalizm, Gossen).