İHTİYAT SAİKİ NEDİR? Yazdır

Ekonomi süjelerini muamele ve spekülâsyon için tuttukları malların ötesinde bir yedek likidite bulundurmaya sevkeder. İhtiyat sebebiyle para tutma, güvenlik ihtiyacıyla ilgilidir. Devler, firmalar ve fertler, ihtiyat sebebiyle kullanılmaya hazır bir yedek satınalma gücü bulundurabilirler. Eskiden hükümdarların ihtiyat saikile altın, gümüş ve kıymetli taşlar sakladıklarına daima rastlanırdı. Almanya'nın İlk Dünya Savaşına kadar Spandau kalesinde bulundurduğu harp hazinesi, ihtiyat saikiyle devletin tuttuğu satınalma gücüne klâsik bir örnektir. Amerikalıların Fort Knox'daki altın rezervleri de, bir bakıma, aynı mahiyettedir. Ancak günümüzde merkez bankalarının emisyon olanakları, hükûmetleri iç piyasada belirecek ihtiyaçlar dolayısıyle yedek likidite bulundurmak imkânından hemen hemen kurtarmıştır. Hükümetler ve merkez bankaları, artık ihtiyat ve muamele sebebiyle yalnız dış ödemeleri göz önünde tutarak altın ve döviz toplamaya önem vermektedirler. Firmaların ihtiyat saikiyle fon ayırmaları, yalnız ticari basiretin bir gereği değildir. Ticaret kanunları, sermaye şirketlerini kârlarından bir kısmını ihtiyata ayırmakla yükümlü tutmaktadır. Malî mevzuat ise, ihtiyat fonlarının hazine bonolarına ve devlet tahvillerine bağlanmasına ait hükümler ihtiva etmektedir. Klâsikler, gömülemeyi arızi bir olay saymışlar ve faiz haddine etkisi bulunmak ihtimalini dikkate almamışlardır. Keynes Ekolü, gerek ihtiyat ve gerek muamele sebebiyle tutulan paranın faiz oranını tayin edebileceğini kabul etmemiştir ödünç verilebilir. Onlar Teorisi ise, gömülemenin ve biriktirmenin çözümünün faiz haddim etkilerini teorik tahlil konusu yapmıştır. İhtiyat sebebiyle ayrılan fonların daima birinni derece likidite durumunda bektetilmediği bir gerçekir. Para erozyonundan endişe edenler, ellerindeki tasarrufu altına veya dövizs çevirmeği tercih etmektedirler. Kambiyo kontrolü rejimlerinde, dışarıya kaçırılan paranın önemli bir kısmı, ihtiyat saikinin doğurduğu psikoioiik bir ihtiyaç sonucudur, ihtiyat saikiyle harcanmayan gelirlerin aynı mamanda vadeli mevduata, hsyat sigortasına, hazine bonolarına ve kolay paraya çevrilebilecek tahville yatırıldığına da çok sık rastlanmaktadır.

Almancası : Vorsichtsmotiv.
Fransızcası : motif de précaution.
İngilizcesi : preesutionary motive.
(Bk; muamele saiki. spekülâsyon saiki, Likidite Tercihi Teorisi, ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi).