Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

İLTİZAM USULÜ NEDİR?


Ortaçağın sonlarına doğru Fransa'da ve Almanya'da, daha sonraları da Osmanlı İmparatorluğunda uygulanmış bir vergi çıkarma ve tahsil usulüdür. Çağımızda terk edilmiş olan bu usulde, devlet, belirli bölgelerden vergi toplama görev ve yetkisini, önceden belirlenmiş götürü bir bedel karşılığında «mültezim» adı verilen müteahhitlere sözleşme ile bırakır. Buna göre vergi toplayıcı, devlete belirli bir vergi geliri sağlama karşılığında, bir bölgede vergi toplama yetkisini elde eder. Meselâ, bir bölgeden toplanabilecek vergi 50 lira olarak tahmin edilir. Devlet, 45 milyon lira gelir sağlama taahhüdü ile bir vergi toplayıcıya o bölgeden vergi toplama yetkisi verir. Vergiyi toplayan, devlete 45 milyon lirayı ödemek mecburiyetindedir. Topladığı vergi, 45 milyonu geçerse, kâr elde etmiş, bu rakamın altında kalırsa zarar etmiş olur. Devlet, kâr veya zarara ortak olmamakta, vergi toplayıcısından sadece 45 milyon lirayı almaktadır. İltizam usûlunde yükümlü ve devlet şiayhine büyük haksızlıklar doğmaktadır. Vergi toplayanlar kâr marjlarını yüksek tutmak veya geçmiş yıllardaki zararlarını kapatabilmek için, yükümlüleri çok sıkarlar. Ayrıca bu usulde vergi sübjektifleştirilmediği ve tahsil metodunun mahiyeti icabı götürü kaldığı için, yükümlüler arası vergi yükü dağılımında büyük adâletsizlikler olabilmektedir.