İŞTIRAKIYUN NEDİR? Yazdır

İkinci Meşrutiyetten sonra ve Millî Mücadele sırasında Türkiye'deki sosyalist - komünist akımları ifade etmek üzere kullanılmış Osmanlıca bir terimdir. Birbirinden kesinlikle ayrılmasına imkân bulunmayan birçok sol akımı iştirakiyun ismi altında toplamak mümkündür. Bunlardan katılımcı ismi ile tanınan Hüseyin Hilmi, bir yandan yayım faaliyeti, öte yandan Osmanlı Sosyalist Fırkasının kuruculuğunu yapması bakımından dikkati çekmektedir. Özellikle Fransız sosyalistlerinin etkisinde kalan Hüseyin Hilmi ve arkadaşları henüz gerçek anlamda bir işçi sınıfının mevcut olmayışı nedeniyle aydın çevreler dışında ciddî bir varlık gösterememişlerdir. Herkez tarafından kabul edilen ve İslâm'ı esaslardan da yararlanmayı düşünen bu hareket, mütareke yıllarında İstanbul'da işçileri teşkilâtlandırma konusunda kısmen başarı kazanmış ise de pek kısa ömürlü olmuştur. Diğer taraftan Büyük Millet Meclisi Hükümeti zamanında da Ankara'da Türkiye Halk iştirakiyun Fırkası ismi altında siyasi bir parti kurulmuştur (1920). Böylece daha önce kurulan gizli Türkiye Komünist Partisi bu isimle meşruiyet kazanmıştır. Komünist kelimesi yerine iştirakiyun'un tercih edilmesi halkın muhtemel tepkisini önleme amacını gütmüştür. Türkiye Halk iştirakiyun Fırkası,iki aylık bir faaliyetten sonra Çerkez Ethem isyanı sırasında kapatılmıştır. 1922 senesi başlarında hükümetin müsaadesi ile parti yeniden faaliyete geçmiş ise de aynı senenin sonlarında tekrar kapatılmıştır. (Bk; Komünizm, komünist partileri).