Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

KOLLEKTİF MÜLKİYET NEDİR?


Mülkiyet hakkının kişiler yerine bir topluluğa veya doğrudan doğruya topluma tanınmasını ifade etmektedir.

Marksist düşünce tarzına göre kapitalist düzenin şiddetle savunduğu ferdî mülkiyet düzeni, içinde bulunduğumuz kollektif üretim teknolojisine aykırılığı sebebiyle mutlaka bir gün yıkılacak ve başta üretim araçları olmak üzere bütün mallar toplumun mülkiyetine geçecektir.

Esasen onlara göre kapitalist düzende ekonomik hayatı yakından etkiliyen anonim şirketleri Sosyalizmin ilk belirtileri olarak görmek lâzımdır. Gerçekten kollektif mülkiyete geçmeden önce kapitalist düzen içinde dikkate değer bir gelişme kendini göstermekte ve ferdî mülkiyet çok sayıda hisse senedine sahip bir topluluğa geçmektedir. Böylece şekil itibariyle hüviyet değiştiren ferdî mülkiyet daha sonra mahiyet itibariyle değişecek ve topluma ait olacaktır.

Marksist izah tarzına göre ferdî mülkiyete sahip olan kapitalist aynı zamanda işletmenin idarecisi olduğundan, hem de teknik faaliyeti bir arada yürütmektedir. Kapitalist düzende kollektif mülkiyet hareketi geliştikçe sermaye sahibi müteşebbis fonksiyonunu kaybetmekte ve şirketin yönetim kurulu veya genel kurulu tarafından tayin edilen ücretli bir kişi bu görevi yüklenmektedir.

Diğer taraftan şirket sermaye sahiplerinden ayrı bir tüzel kişilik kazanmakta, özel bir statüye sahip olmakta, devletin malî kontrolü altına girmektedir.

Bu gelişme, marksist düşünürlere göre, bir gün kollektif mülkiyete inkilap edecektir. Zira önemli işletmelerin büyük bir kısmı bu şekilde kollektif mülkiyete hazır duruma gelince, yapılacak iş basitleşecek ve bütün hisse senetlerinin kamulaştırılması ile hedefe ulaşmak mümkün olacaktır.

Ferdî mülkiyetin zamanla bir bünye değişikliğine uğradığı doğrudur. Ancak küçük hisselere bölünen mülkiyetin kaçınılmaz şekilde toplumun mülkiyetine geçeceği şüpheli kalmaktadır. Hatta bazı yazarlara göre bu hareket Kapitalizmin yeni bir hüviyet altında varlığını devam ettirmesine imkân verecektir.

Almancası : gemeinsames Eigentum.

Fransızcası : propriété collective.

İngilizcesi : collective property.