Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

KOMTİZM veya «COMTISME» NEDİR?


Auguste Comte tarafından ortaya atılan pozitivist felsefî sistemdir. Felsefî içerik yanında siyasî ve dinî Pozitivizmi de ihtiva etmektedir. Gerçekten bizzat Auguste Comte'un ifadesine göre Pozitivizm, bir yandan ilimlerin felsefesi, öte yandan da bir siyaset ve bir dindir. Littrâ'ye göre Auguste Comre'un doktrinindeki bu iki kısım neticede birbiri ile çatışmaktadır. Ancak Auguste Comte'un ilimlerin felsefesini yapmak suretiyle siyasete bir nevi giriş yaptığı kabul edilmektedir.

Ona göre felsefe pozitivist olmalıdır, yani ilk nedenler üzerinde beyhude spekülasyonlar yapmaktan çekinmelidir, insanlık düşünce tarihinin birbirini izleyen üç varsayımsal durumdan geçtiğini kabul eden Auguste Comte'a göre bunlardan birincisi teolojik haldir. Bunu soyut metafizik hal izlemiştir. Nihayet pozitif veya ilmî hal ortaya çıkmıştır.

Auguste Comte'a göre bilim tarihi de Üç Hal Kanununun doğruluğunu onaylamaktadır. Nitekim ona göre toplumlar önceleri sadece dini inançlar üzerine kurulmuş bulunuyorlardı. Daha sonraları olayları soyut ve sübjektif şekilde yorumlayan metafizikçiler ortaya çıkmıştır. Nihayet olayların bizatihi olaylarla açıklandığı Pozitivizm safhası kendini göstermiştir.

Comtisme'e göre pozitif ilimler içinde matematik ilk önce bu niteliği kazanmıştır. En son olarak pozitif ilim niteliğini kazanan ise sosyolojidir. İlimlerin en basiti olan matematik ile, en çapraşığı olan sosyoloji arasında astronomi, fizik, kimya ve biyoloji yer almaktadır. Sosyolojiye varmadan önce her ilim kendinden öncekilere muhtaç bulunmaktadır. Matematiğin en basit, sosyolojinin ise en çapraşık ilim dalı olmasının nedeni budur.

Pozitivizmin kurucusu olan Auguste Comte hayatının son yıllarında insanlık fikrine dayanan bir din kurmak suretiyle metafizik görüşleri savunmuştur.

Fransızcası : Comtisme.

(Bk; Auguste Comte).