Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

MİLLETLERARASI ÇALIŞMA SÖZLEŞMELERİ NEDİR?


Milletlerarası Çalışma Organizasyonu (ILO) tarafından kabul edilen ve üye devletlerce tasdik edildikleri takdirde kanun gücü kazanan hukuki vesikalardır.

M.Ç.O. nin en önemli faaliyetlerinden biri de yasama faaliyetidir. Uluslararası planda çalışma normlarını tespit ederek üye devletlerin onayına sunmak şeklinde tanımlayabileceğimiz yasama faaliyeti. M.Ç.O. nin elli yılı aşan geçmişinde daima önemini korumuştur. Gerçekten adı geçen teşkilat yasama faaliyeti sayesinde bir yandan milli mevzuatlar arasında ahengin sağlanmasına yardımcı olurken, öte yandan da üye devletlerin kanun koyucularına ciddi bir kaynak teşkil etmekte, teknik konularda yol gösterici bir görev yapmaktadır. Bunlardan başka yasama faaliyetinin üye devletlerin sosyal mevzuatında işçiler aleyhine değişikliklerin yapılmasını önlemek gibi bir fonksiyonu da mevcuttur.

M.Ç.O. yasama faaliyetini tavsiye (recommandation) ve sözleşmeler (convention) şeklinde yapmaktadır. Bunlardan her ikisi de Milletlerarası Çalışma Konferansı tarafından aynı esaslara göre kabul edilmesine rağmen aralarında nitelik bakımından önemli farklar vardır.

Tavsiyeler üye devletleri bağlayıcı gücü olmayan sadece yol gösterici metinlerdir. Sözleşmeler ise zorunlu şekilde üye devletlerin tasdikine sunulan, milli yasama organları tarafından kabul edildikleri takdirdp tıpkı bir kanun gibi bu devletleri bağlıyan hukuki vesikalardır.

Teşkilatın tavsiyelerle sözleşmeler arasında bir tercih yapması daha çok pratik düşüncelerle ilgilidir. Gerçekten M.Ç.O. na bağlı 120 devlet arasında iktisadi gelişme derecesi, sosyal, kültürel ve siyasi şartlar bakımından geniş farklar bulunmaktadır. Bu sebeple bütün üyeleri aynı derecede tatmin edecek formüllerin bulunması hemen hemen imkansızdır. İleri ülkeler için çok basit, hatta anlamsız olan bir sözleşme hükmü yeni gelişmeye başlamış bir ülke için kabulü imkansız ağır bir yük teşkil edebilecektir. Buna mukabil hazırlanan tasarı sadece gelişmekte olan ülkeleri dikkate alacak olursa teşkilatın amacına ulaşması mümkün olamayacaktır. Birbirine zıt istek ve ihtiyaçları telif etmek, ciddi araştırmaları gerektiren oldukça zor bir iştir. Netekim bir sözleşme tasarısı konferansta oylanmadan önce Milletlerarası Çalışma Bürosu en az iki defa üye devletlerin nabzını yoklamakta, tasarının kabul edilme şansını araştırmaktadır. Genellikle üye devletlerin müsait karşıladıkları tasarılar sözleşme şeklinde Konferansta oylanmaktadır. Aksi sonuç ortaya çıkarsa tavsiye şeklinde oya sunulmaktadır.

Bir tasarı Konferansta 2/3 çoğunlukla kabu edilmedikçe tavsiye veya sözleşme niteliğini kazanamamaktadır.

Normal olarak bir sözleşmenin yürürlüğe girmesi en az iki üye devletin tasdiki ile mümkün olmaktadır. M.Ç.B. su tarafından tescil edildikten sonra sözleşmeler üye devletlere gönderilmekte ve en geç bir yıl içinde üye devlet tarafından yetkili merciye arz edilmektedir. Sözleşmeleri tasdik edip etmemek ise milli parlamentoların yetkisine giren bir husustur. Buna mukabil sözleşmeyi tasdik eden bir üye devleti bu sözleşmeyi uygulamaya zorlayıcı yollar mevcut­tur. Genellikle manevi baskı, üye devletlerin sözleşmelere uyma hususunda, gerekli titizliği göstermelerine kafi gelmektedir.

1919 dan 1969 a kadar uzanan elli yıl içinde toplanan 53 Konferansta toplam olarak 130 sözleşme ve 134 tavsiye kabul edilmiştir. Üye devletlerin bu sözleşmeleri tasdik sayısj da hızla artmış ve 1 Eylül 1969 da 3497 ye ulaşmıştır. Aynı tarihte üye sayısı 120 ve sözleşme sayısı da 130 olduğuna göre ortalama olarak her üye devlete 29 sözleşme tasdiki düşmektedir. 10 dan az sözleşme tasdik eden ülkelerin sayısı 15 ten ibarettir. Buna karşılık 25 ülke en az 40,16 ülke en az 50 ve nihayet 8 ülke 60 tan fazla sözleşme tasdik etmiş bulunmaktadırlar. Son duruma göre Fransa tasdik ettiği 79 sözleşme ile başta gelmektedir.

1932 den beri teşkilatın üyesi olan Türkiye Cumhuriyetinin 1969 sonu itibariyle tasdik ettiği sözleşmelerin sayısı 20 den ibarettir. Şu halde genel ortalamanın altında bir tasdik faaliyetini müşahede etmek mümkündür.

Almancası : internationaie Arbeitskonventionen.

Fransızcası.: çonventions internationales du travail.

İngilizcesi : International labour çonventions.

(Bk; Milletlerarası Çalışma Bürosu, Milletlerarası Çalışma Teşkilatı).