Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

OLAĞANÜSTÜ BÜTÇE NEDİR?


Her yıl tekrarlanmayan ve olağanüstü nitelik taşıyan harcama ve gelirleri gösteren özel bir bütçedir. Olağan (normal) bütçeden ayrı bir doküman olarak hazırlanır ve kabul edilir.

Olağanüstü bütçenin uygulanması şu fikirlere dayanır: Her yıl tekrarlanmıyan ve olağanüstü nitelik taşıyan giderleri normal bütçede göstermek yanlıştır. Bunlar taşıdıkları özellik dolayısile ayrı bir bütçede gösterilmelidir. Bu giderler yıllar boyu sürebilir. Ayrıca bu giderler, olağanüstü gelirler bulmayı gerektirebilir.

Olağanüstü bütçeyi savunan bu görüşler pek kuvvetli değildir; kaldı ki olağanüstü bütçenin bazı önemli mahzurları da vardır. Birincisi, olağan ve olağanüstü giderleri ayırmanın o kadar kolay olmamasıdır. İkincisi, ayırımı kolay olsa bile bunların yine de tek bir bütçede gösterilmesinin bütçe birliği prensipi bakımından daha uygun bulunmasıdır. Çünkü olağanüstü bütçe yolsuzluklara elverişlidir. Geçmişte olağanüstü olmayan masrafların da bu özel bütçeye kondukları ve hem esas bütçedeki açığın gözlerden kaçırıldığı hem, olağanüstü bütçelerin daha kolay kabul edilmesi sayesinde parlamento kontrolünün zayıflatıldığı görülmüştür.

Sakıncaları ağır bastığı için bugün olağanüstü bütçe birçok ülkede hiç uygulanmamaktadır. Bizde özellikle Meşrutiyet döneminde sık sık başvurulan olağanüstü bütçe Cumhuriyet Türkiye’sinde oldukça az uygulanmıştır. Bu dönemde olağanüstü bütçeye kalkınma ve savunma giderleri dolayısile başvurulmuştur. 1944 yılından itibaren memleketimizde olağanüstü bütçe tatbik edilmemiştir. Gerçi bir süre normal bütçe içinde olağan ve olağanüstü giderler ayırımı yapılmış, fakat daha sonra bu ayırım da terkedilmiştir. Harp, büyük afet gibi önceden tahmini imkân olmayan harcamaların yapılması zorunluluğu karşısında olağanüstü değil, normal prosedür içinde de bütçe çıkarmak daha uygundur.

Almancası : ausserordentlicher Haushaltsplan. 

Fransızcası : budget extraordinaire.

İngilizcesi : extraordinary budget.

(Bk; bütçe).