Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

PARAFİSKALİTE NEDİR?


İktisadî ve sosyal müdahalecilik rejiminde, belirli hizmetleri yapmak üzere, iktisadî kamu kuruluşları meslekî oluşumlar veya sosyal sigorta kurumları hesabına ya bizzat bu kuruluşlar veya devletin malî idareleri tarafından re'sen tahsil edilmek üzere belirli bir faaliyet icra edenlere yahut bir kuruluşa veya mesleğe dahil olanlara malî yükler konmasına denir. Parafiskal yükümlülük vergi gibi zorunlu bir ödemedir. Ancak, vergide bir karşılık olmadığı halde parafiskal yükümlülükte bazan dolaylı, bazan dolaysız olmak üzere bir karşılık söz konusudur. Bu tür yükümlülük zorunlu olmak bakımından vergiye, karşılıklı olmak bakımından ise harçlara benzemektedir.

Parafiskal ödemeler devlete yapılabildiği gibi, devlet dışında bazı mesleki kuruluşlara da yapılabilir. Yalnız, ödemeyi nihaî olarak elde eden kuruluş devlet dışında bağımsız bir oluşum olduğu için bu ödeme genellikle devlet bütçesinde gözükmez.

Bazı maliyecilerce vergi benzeri yükümlülük de denilen parafiskal yükümlülük gerçek anlamda bir kamu geliri kabul edilemez; fakat kamu müdahaleciliğinin gittikçe her alanda artması bu yükümlülük türünü çok genişletmiştir. En yaygın olduğu alan sosyal sigorta faaliyetidir. Burada gerek işçinin gerek işverenin sosyal sigortalar kurumlarına ödedikleri primler, bu örgütlerin çalışanlara sağladığı faydaların karşılığını teşkil etmektedir.

Parafiskal yükümlülükler zorunlu bir nitelik taşımalarından dolayı, bazen vergi yükü hesaplarına dahil edilmektedir. Gerçi bu yükümlülükleri vergi yüküne dahil edip etmeme yapılan hesabın amacına göre kararlaştırılacak bir husustur. Ancak parafiskal yükümlülükler de dahil edildiği zaman vergi yükünün yükseleceği açıktır.

Türkiye'de parafiskal yükümlülükler ikiye ayrılmaktadır. Birinci grupta, özel kanunlarla kurulmuş olan Ticaret, Sanayi ve Ziraat Odalarına, Ticaret Borsalarına, Barolara, Etıbba Odalarına v.s. kayıtlı meslek sahiplerinin ödedikleri aidat ve çeşitli yükümlülükler yer alır. İkinci grubu ise T.C. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ile Sosyal Sigortalar Kurumuna ödenen primler oluşturmaktadır.

Almancası : Parafiskalitât. 

Fransızcası : paraf iscalité.

İngilizcesi : parafiscality.

(Bk: harçlar).