i) Tek satıcı ile tek alıcının karşılaştıkları piyasalar, iki yanlı monopoldür.
İşveren ile işçi sendikasının yaptıkları kollektif pazarlık, iki yanlı monopolün tipik örneğidir.
Millî savunma araçlarının siparişlerinde ve hükûmetlerin büyük ihale işlerinde de, iki yanlı monopol durumlarile karşılaşılabilir.
iki yanlı monopollerde, anlaşma şartlarını ihtiyaçların baskısı ve tarafların kuvvet durumu tayin eder.
ii) Tek satıcı ile az sayıda alıcı karşılaştıkları takdirde, kısıtlanmış monopol durumu bahis konusudur.
Kısıtlanmış monopolde, satıcının alıcılar cephesinden gelecek bir mukavemetle karşılaşması mümkündür.
iii) Tek satıcı karşısında çok sayıda alıcı bulursa, fakat piyasa seyyal değilse.. Bu duruma monopol koşullarının tutukluğu denir.
Monopol koşullarının tutukluğu, piyasa hâkimiyetinden tam olarak istifade imkânını sınırlar.
iv) Seyyal bir piyasada tek satıcının çok sayıda alıcı ile ticaret yapması, tipik ve normal monopol türüdür.
Böyle durumlarda, monopolcü en yüksek kârı getirecek şekilde ve teoride gösterildiği gibi fiyatını ayarlamayı hedef tutabilir.
v) Piyasada birkaç satıcı karşısında tek bir alıcı bulunuyorsa.. Üstünlük normal olarak alıcı yanındadır.
Piyasada tek bir alıcı bulunması durumuna monopson denir.
Birkaç satıcının mal veya hizmet arzettiği monopson türlerinden, alıcı tarafın üstünlüğü kısıtlıdır.
Bu durumun tipik örneği, devlet ile müteahhitler arasındaki ilişkilerdir.
vi) Piyasada birkaç satıcı ile birkaç alıcı karşılanırsa, bu oturuma iki taraflı oligopol denir.
Oligopol piyasa hâkimiyetinin birkaç firma arasında paylaşılmasıdır.
Uçak imal eden firmalarla hava yolları kumpanyaları arasındaki durum, iki yanlı oligopol örneğidir.
vii) Tutuk talep koşulları altında birkaç satıcı firma ile çok sayıda alıcı karşılaşırlarsa, bu duruma kısıtlı oligopol denir.
Kısıtlı oligopole örnek olarak, tahvil çıkaran firmalar ile tasarruf sahipleri arasındaki arz ve talep ilişkileri gösterilebilir.
viii) Akıcı piyasa koşulları altında birkaç satıcı çok sayıda alıcı ile karşılaşırsa, normal oligopol durumu bahis konusu olur.
Çikolata fabrikaları ve müşterileri, normal oligopol piyasasına örnek sayılabilirler.
ix) Tutuk arz koşulları altında tek alıcı çok sayıda satıcı ile karşılaşırsa, monopson mukavemete maruz bulunur.
Bu duruma örnek, Toprak Mahsulleri Ofisinin satın almalarıdır.
x) Tutuk arz koşulları altında birkaç alıcı ile çok sayıda satıcı karşılaşırsa, bu duruma kısıtlı oligopson denir.
Oligopson, yalnız birkaç alıcının bulunduğu piyasayı ifade eden terimdir.
Kısıtlı oligopson da, üstünlük alıcılara ait bulunmakla beraber, tam değildir.
xi) Tutuk arz ve talep koşulları altında ok sayıda alıcı ile satıcının karşılaşmaları, her iki yönden de eksik rekabet veya aksak rekabet denilen durumdur.
xii) Akıcı talep ve tutuk arz koşulları altında çok sayıda alıcı ve satıcının katıldıkları piyasalarda, eksik rekabet yalnız satıcılar arasındadır.
xiii) Akıcı arz koşulları altında çok sayıda satıcı ile tek bir alıcı piyasada karşılaşırlarsa, bu durum normal monopson'dut.
Seyyal monopsonda, alıcı piyasaya tamamile hâkimdir ve fiyatını dikte edebilir.
xiv) Akıcı arz koşulları altında birçok satıcı birkaç alıç: ile karşılaşırlarsa, bu duruma seyyal oligopson denir.
xv) Seyyal arz ve tutuk talep koşulları altında birçok satıcı ile birçok alıcı karşılaşırlarsa, alıcılar arasındaki rekabet eksiktir.
xvi) Akıcı arz ve talep koşulları altında çok sayıda alıcı ile çok sayıda satıcının karşılaşmalarile, TAM REKABET koşulları gerçekleşir.
Tam rekabet, on altı değişik piyasa şeklinden bir tanesidir ve günümüzde nadiren rastlanmaktadır.
Almancası : Marktformen.
Fransızcası : formes du marché.
İngilizcesi : market structures.
(Bk; monopol, monopson, oligopol olıgopson, akıcılık, eksik rekabet, serbest rekabet, tam rekabet düopol iki yanlı monopol).