Günümüzde vergiler devlet tarafından tahsil edilmektedir. Tahsil eden idare, merkezi devletin bir dairesi olabileceği gibi mahalli bir idarede olabilir. Emanet usulü adı verilen bu usulde vergi toplama işini gören kişiler devletin maaşlı memurlarıdır. Verginin ödenişi yahut tahsili çeşitli usullerde olabilir. En yaygın usul mükellefin vergiyi maliye idaresine bizzat ödemesidir. Kaynakta kesme usûlünde, vergi mutavassıt ödeyici adı verilen kişilerden tahsil edilir. Ayrıca daha az uygulanan usuller de; belirli hukukî işlemlerde sicile kayıt sırasında vergi ödeme ve pul yapıştırma usulleridir.
Geçmişte vergi tahsili işini devlet genellikle kendisi yürütmeyip başkalarına devretmiştir. Devlet namına başka kişilerin vergi toplamasında şu usuller uygulanmaktaydı :
a) İtizam usulü: Bu usulde belirli bir kişi kesin bir tutar karşılığında vergi toplama işini üzerine alırdı. Toplanan vergi tutarı ne olursa olsun, başta kararlaştırılan miktarın devlete ödenmesi gerekliydi. Bunun üstündeki kâr ya da altındaki zarar tamamen mültezime aitti, iltizam usûlünde vergi toplama yetkisi genellikle açık artırmaya çıkartılır ve en fazla bedeli veren kişi ile devlet bir iltizam mukavelesi imzalardı. Bu sözleşmenin süresi bir kaç ay veya bir kaç yıl olabilirdi. Sözleşme bir veya bir kaç vergiye ve bir veya bir kaç bölgeye ait olabilirdi. Bu usûlde devlet kesin bir tutar elde ederdi ve kendisi fazla zahmete girmezdi; fakat uygulamada iltizam usûlü derin adaletsizliklere ve baskılara yol açmıştır.
b) İhale usulü: Bu usulde de devlet vergi toplama işini yukarıdaki gibi bir aracıya verirdi; yalnız burada devletin ve aracının alacakları paylar oran olarak tespit edilirdi (meselâ «vergi gelirinin %90'ı devlete, %10'u da aracıya» ait olması şeklinde). Bu durumda aracının devlete belirli bir miktar ödeme zorunluğu yoktu ve zarar etme ihtimali daha azdı. Ancak, birincisi kadar olmamakla beraber, bu usûl de tatbikatta adaletsizliklere yol açmış ve terk edilmiştir.
c) Halk temsilcileri tarafından tahsil: Bu usulde tahsil işlemi kasaba ve köy temsilcileri tarafından yapılmaktaydı. Siyasî ilişkiler, akrabalık bağları ve mahallî nüfuz bu usulde yolsuzluklara ve haksızlıklara sebep olmaktaydı. Çağımızda bu usûllerin hepsi terkedilmiş, devlet ile mükellef arasında aracı bırakılmamıştır.
Almancası : Steuererhebung.
Fransızcası : recouvrement de l'impöt.
İngilizcesi : collection of taxes.
(Bk; tarh, tahakkuk).