VESİKA SİSTEMİ NEDİR? Yazdır

VESİKA SİSTEMİne hükümetler arz yetersizliği ve talep şişkinliği yüzünden fiyatların yükselmesini önlemek amacı ile harp ve kıtlık gibi olağan üstü zamanlarda başvurmaktadırlar. i) İlk olarak, tek bir malın tedarikinde zorluk çekilen bir durumu göz önüne getirelim. Farzedelim ki, buğday mahsulü bereketsizdir ve stok eksikliği ithalâtla derhal giderilememektedir. Narh fiyatıyla herkes ekmek alabilmek fırsatını bulamayacaktır. Halk arasında, açlık korkusu ile fazla alanlar veya hiç alamayanlar olacaktır. Satıcılar arasında, karaborsacılık yapmağa kalkışanlar çıkacaktır. Hükümet, böyle bir durumda, vesika sistemini uygulamağa mecburiyet duyacaktır. Halka, ekmek kuponları dağıtılacaktır. Herkes, elindeki kupon la belki normalden az da olsa, bir miktar ekmek almak hakkına sahip bulunacaktır. Hiç kimse, meşru yoldan ayrılmaksızın, kuponun verdiği haktan fazlasını alamayacaktır. Ekmek talebi, devlet müdahalesiyle kısıtlanmış bulunacaktır. Vesika sistemi, talep hacmini arz seviyesine göre ayarlamak imkânını sağlayacaktır. ii) Harp ekonomisinde kumaş, yakıt, gıda maddesi veya içki gibi maddelerden bazıları vesikaya bağlandığında, satın alma gücü fazlasının öbür mallar talebine kayarak pahalılığı tahrik etmesi mümkündür. Hükümetler, böyle bir ihtimalle karşılaştıklarında, vesika sistemini genelleştirmektedirler. Fertlere bazen bütün mallar için ayrı ayrı kupon karneleri dağıtmaktadırlar. Bazen de çeşitli kupürleri olan kupon karneleri vererek her madde için bunlardan kaç tane kullanmak gerekeceğini ilân etmektedirler. Genelleştirilmiş kupon sisteminden beklenen fayda, toplam talebi frenlemek ve marjinal istihlâk eğilimini etkisiz kılmaktadır. Tek bir maddeye uygulansın veya genelleştirilerek bütün malları kapsasın, vesika sistemi gerek satıcılar ve gerek alıcılar hesabına külfetlidir. Yolsuzluklar ve karaborsa, önlenememektedir. Kişilere göre değişen ihtiyaçlara, kayıtsızlık eğrilerine ve marjinal faydalara devletin re'sen eşit ve yeknesak istihkak tanıması, vesika sistemini bir israf ve ticaret konusu haline getirebilmektedir. Almancası : Rationierung. Fransızcası : rationnement. İngilizcesi : rationing. (Bk; narh. Karaborsa Teorisi).