YENİ İKTİSAT SİYASETİ NEDİR? Yazdır

1922-1928 arasında Rusya’da uygulanmıştır. 1917-1921 yıllarına rastlayan Harp Komünizmi devresinde. Rusya’nın iktisat siyaseti tatsız ve verimsiz bir manzara almıştı. Halk, ağır mahrumiyetlere maruz kalmıştı. Açlık ve idaresizlik, istihsali felce uğratmıştı. Lenin, devrimi kurtarmak için Marksizm ilkelerinden fedakârlığa katlanmak mecburiyetini duymuştur. Pratik çarelerle iktisadi hayatı ferahlatmağa çalışmıştır. Yeni İktisat Siyaseti diye adlandırdığı tedbirlerle biraz müsamahalı bir iktisadî rejim kurmuştur. Yeni iktisat Siyasetinin gerekçesini Lenin şu cümlelerle anlatmıştır: «Bugüne kadar uyguladığımız metotlar başarılı olmamıştır. 1921 baharında iktisadî cephede uğradığımız yenilgi, şimdiye kadar geçirdiğimiz felâketlerin hepsinden ağırdır. Toprak reformu köylerde ve komünizm tedbirleri şehirlerde istihsali tıkamış ve büyük bir kriz doğurmuştur». Lenin'in Yeni iktisat Siyasetinde çözmeğe çalıştığı zorluklardan biri, toprak dağıtma işleri idi. Köylü, aldığı toprağın tapusunu istiyordu. İhtilâl liderinin resmen köylüye mülkiyet senedi verebilmesi imkânsızdı. Lenin, köylünün Komünizmi anlamamasından şikâyetçi idi. Diyordu ki: «Köylüler, sosyalist değiller. Köylü psikolojisinin ve geleneklerinin değiştirilmesi, belki kuşaklar yenileninceye kadar sürecektir. Onlara zor kullanmakta fayda yoktur. Yapabileceğimiz, köylünün inançları üzerinde işlemekten ibarettir». Yeni İktisat Siyaseti, köylülerin ele geçirdikleri toprakları ömür boyunca işletmelerine müsaade eder görünmüştür. Devletin artık ürünlere el koymayacağını ve bunlardan sadece vergi alacağını duyurmuştur. Devlete para ile satılacak ürünlerden artanını çiftçiler pazarlara götürmekte serbest bırakılmıştır. Köylülere alet ve gübre verilmiştir. Popüler olmayan sovkhozlar yanında, kolkhozlar da kurulmuştur. Sanayide ise.. Askerî disiplin altında çalışmak istemeyen işçilere müsamaha gösterilmiştir, iş mükellefiyeti hükümleri gevşetilmiştir. Eski sahipleri fabrikaların başına ücretli yönetici olarak getirilmiştir. Kooperatifçilik teşvik edilmiştir. Ücret eşitliğinden vazgeçilmiştir. Küçük ticaret ve sanayi müesseseleri, bir süre kendi hallerine bırakılmıştır. Planın yürürlüğe konulması ertelenmiştir. Rublenin değerine istikrar verilmiştir. Ve bu tedbirler sayesinde, üretim mekanizması işlemeğe başlamıştır. Yeni iktisat Siyaseti. Lenin'in ölümünden sonra, dört yıl daha sürmüştür.

Almancası : Neue Wirtschaftspolitik.
Fransızcası : Nouvelle Politique Economique.
İngilizcesi : New Economic Policy.
(Bk; Lenin, Rus ihtilâli. Harp Komünizmi, Beş Yıllık Planlar).