GÖMÜLEME NEDİR? Yazdır

Kişinin ihtiyat sebebiyle bir iktisadî korunma tedbiri olarak tasarrufunu tamamen para akımından çekmesidir. Özellikle normal dönemlerde güvenlik ihtiyacı, kazanç arzusunun üstüne çıkmakta ve korku dolayısıyla faiz hadleri geleneksel rolünü oynamak kabiliyetini kaybetmektedir, itimadın kaybolmaya başladığı ilk safhada kişi, tehlike anında parasını hemen çekebilmek için, yatırım yerine, bankaya vadesiz olarak yatırmaktadır. Banka da onda yeteri kadar güven duygusu yaratmazsa, tasarrufunu tamamen çekmekte ve emin saydığı kıymetli madenlere, özellikle altına çevirerek saklamaktadır. Bu açıdan gömüleme (iddihar), güvenlik amacıyla belirsiz bir süre için tasarrufunu korumak yolunda kişinin başvurduğu iradî ve geçici bir davranıştır. Süre, şartlara bağlı olarak uzayabilir ve bu yüzden belirsizdir. Gömülemenin kişi yönünden mutlaka kısır (sterile) olduğunu iddia etmek doğru değildir. Örneğin altına çevrilen ve bu biçimde saklanan paranın zamanla bir değer artışı göstererek prodüktif olduğu ileri sürülebilir. Ancak, gerçekleştirilen nominal değer fazlasını gömülemenin bir kriteri olarak da görmemek gerekir. Gömüleme hareketinde kişilerin psikolojisine kazanç değil, güvenlik duygusu ağır basmaktadır. Denebilir ki, gömülemenin artış temposunu hızlandırması şu safhalardan geçerek ortaya çıkmaktadır: Tereddütler ve itimatsızlık havası zamanla büyüdükçe, sermayeler uzun vadeli malî piyasadan kısa vadeli para piyasasına ve derhal çekilebilmek amacıyla vadesiz mevduata kaymaktadır. Tehlikeli durum genişlemekte devam ederse, para bankadan da çekilmekte ve altına tahvil edilmektedir. Durumun daha kötüye gitmesi ise ülkede tutulan altının dışarıya kaçması sonucunu doğurmaktadır. Gömülemeyi durdurmak ve onunla mücadele etmek için piyasaya altın sürülmesi de etkili bir politika değildir. Çünkü gömüleme olayı kaynağını güvensizlikten almaktadır. Bu nedenle itimat havasının tekrar doğması ve devam etmesiyle gömülemenin azalması ve kişinin gözünde bir savunma tedbiri olarak önemini kaybetmesi mümkündür. Gömülemenin yaygınlık derecesini ölçecek istatistikler çok eksiktir. Ancak, para istikrarını pek kuramayan ve bu yolda güven duygusunu halkta uyandıramayan az gelişmiş ülkelerde gömüleme eğiliminin ve altın tutkusunun çok yaygın olduğu rahatlıkla söylenebilir.

Almancası : Geldhortung.
Fransızcası : thesaurisation.
İngilizcesi : hoarding.
(Bk; Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi).