Yüklenirken Lütfen Bekleyiniz...

GREV NEVİLERİ NEDİR?


Grev hareketlerinin amaçlarına ve millî mevzuat karşısındaki durumlarına göre çeşitli şekiller altında ortaya çıkmasıdır.

Mevzuat hükümlerine uyulmak suretiyle yapılan grevlere kanun içi grevler, bunlara uyulmadan yapılan grevlere de kanun dışı grevler denilmektedir.

Ancak böyle bir ayırımın yapılabilmesi için grev hakkını düzenleyen bir kanuna ihtiyaç bulunduğu aşikârdır. Bununla beraber yargı organlarının sırf işvereni korkutmak kastıyla yapılan grevlerin kanunsuz hareketler olduğuna karar verdikleri görülmektedir. Diğer taraftan grev sırasında işverenin canına veya malına karşı işlenen suçlar ceza hukukunun çerçevesine girmekte, failler hakkında gerekli kovuşturma yapılmaktadır.

Grev hakkını düzenleyen kanun hükümlerine tâbi olmaksızın veya kanunda gösterilen usullere uyulmaksızın girişilen grev hareketlerinin en çok rastlanan çeşitleri şunlardır:

i) Siyasi grevler:

Meslekî amaçtan yoksun olan bu grev çeşidinde hükümetin iç veya dış politikasını etkileme hedefi izlenmektedir Meselâ iktidarda bulunan bir siyasî partinin şu veya bu yönde karar almasını sağlamak, hükümetin dış siyasetini değiştirmek, devam etmekte olan bir harbi sona erdirmek gibi amaçlarla girişilen grevler en çok rastlanan siyasî grev şekilleridir. Yukarıdaki sebeplerle girişilen bir grev hareketine karşı işverenin yapacağı bir şey, alacağı bir tedbir mevcut olmadığından hareketin meşru sayılması mümkün görülmemektedir.

Diğer taraftan doktriner sendikacılığın hâkim olduğu ülkelerde siyasî grevler ülkede mevcut olan ekonomik ve sosyal düzeni yıkma amacına yöneldiğinden genellikle kanun dışı sayılmaktadır.

Demokratik hak ve özgürlüklerin yerleştiği ülkelerde pek tabiî olan bu düşünceler, otoriter bir rejime karşı girişilen grev hareketleri için tabiatıyla öne sürülemez. Meselâ bir diktatörü baştan uzaklaştırabilmek, demokratik bir rejimi tesis edebilmek amacıyla girişilen siyasî bir grevin ulvî bir amaca hizmet ettiğine şüphe yoktur. Keza sömürge idaresine karşı millî bağımsızlık hareketinin siyasî grevlerden yararlanması tabiîdir.

ii) Dayanışma grevleri :

Başka bir işyerinde veya işkolunda girişilen grev hareketinin başarıya ulaşmasını sağlamak amacıyla girişilen grevdir. Özellikle birbirine yakın işkollarında dayanışma grevlerine rastlanmaktadır. Meselâ karayolları taşıt işçilerinin grevini demiryolları işçilerinin desteklemesi gibi. Bu gibi grevlerde işçilerin kendi işverenleri ile aralarında bir uyuşmazlık mevcut olmadığından dayanışma grevleri genellikle kanun dışı kabul edilmektedir.

iii) Yavaşlatma grevleri :

İşçilerin işi bırakmamakla beraber, çok yavaş çalışmak ve verimi düşürmek suretiyle işverenleri tazyik etmeleridir. Gümrük ve posta işlerinde çalışan işçilerin buna benzer giriştikleri bir grev nevi de iş sırasında aşırı titizlikle hareket ederek verimi düşürmeleridir.

iv) Genel grev :

Bütün işçileri ilgilendiren bir konuda siyasî iktidarı ve halk efkârını uyarmak amacıyla yapılan, genellikle kısa süreli grevlerdir. Doktriner sendikacılığın hâkim olduğu ülkelerde siyasî amaçlarla kullanıldığı görülmüştür. Ancak işçilerin çalışma hayatını ilgilendiren önemli bir konuyu sorumlu makamların dikkatine sunmak amacı ile genel grev ilân etmeleri de mümkündür. Birçok ülkede genel grev kanun dışı bir hareket sayılmamıştır. Türk mevzuatında ise işyeri veya işkolu toplu iş sözleşmeleri ile doğrudan doğruya bir ilgisi bulunmayan genel grev, Kanun dışı bir hareket olarak kabul edilmiştir.

v) İhtar grevi:

Genellikle pek kısa süreli bir hareket olup. işverenleri veya resmî makamları ikaz ve sendikanın gücünü gösterme amacını taşımaktadır. 275 sayılı Kanunda grev hakkı ile toplu iş sözleşmeleri arasında sıkı bir paralellik kurulduğundan kısa süreli ihtar grevlerine memleketimizde rastlanmamaktadır.

vi) Oturma grevleri:

Grev ilân edildikten sonra işçilerin işyerinden ayrılmamak suretiyle üretim faaliyetinin büsbütün durmasına sebebiyet vermeleri veya işyerinin idaresine el koymalarıdır.

Almancası : Streikarten.

Fransızcası : classification des gréves.

İngilizcesi : classification of strikes.

(Bk; Grev, toplu sözleşme, sendikacılık).