Nüfus sayısı ile arazi yüz ölçümü arasındaki orandır. Genellikle evvelkini ikincisi ile bölmek suretiyle hesaplanır ve bir kilometre kareye ortalama kaç kişi düştüğünü ifade eder. 30 No. lu tablonun ilk sütununda bu oranın bazı memleketlerdeki seviyesi gösterilmiştir.
Tablo No. 30
Nüfus Yoğunluğu 1 Km2 ye düşen nüfus sayısı 1965
|
| Genel Yoğunluk | Çiftçi Yoğunluk |
| Almanya Federal Cumh. | 230 | 36 |
| Amerika Birledik Devl. | 21 | 3 |
| Belçika | 310 | 24 |
| Fransa | 89 | 18 |
| İngiltere | 223 | 13 |
| Iran | 15 | 31 |
| Mısır | 30 | 175 |
| Romanya | 80 | 61 |
| Türkiye | 40 | 37 |
| Yunanistan | 65 | 50 |
Tabloya göre Türkiye, yoğunluğu düşük ülkeler arasındadır. Ancak nüfusun sıklık derecesi memleket içinde çok değişir. Mesela 1965 sayımına göre ilçelerin yoğunluğu -şehirler içindeki Fatih ve Şişli gibi çok kalabalık ilçeler hariç- Km2 başına 5 kişi (Hakkari'de Uludere) ile 303 kişi (Giresun'da Eynesel) arasında oynamaktadır. Yoğunluğun bu değişmelerinde kıyı bölgeleri ile yağışlı ve düz yerlerde artmak, ülkenin iç kısımlarile kurak ve dağlık alanlarda azalmak eğilimleri sezilir.
Yoğunluğu, nüfus sayısını bütün memleket alanı ile değil, bunun ekonomi bakımından en önemli kısmını teşkil eden tarım arazisi ile bölmek suretiyle de hesaplamak mümkündür. Bu arazinin toplam alana oranı ülkeden ülkeye değiştiğinden, böylece bulunan rakamlar memleketler arasındaki yoğunluk farkları hakkında evvelkilere uymayan sonuçlar verebilir, özellikle Mısır için ilk usûlle elde edilen yoğunluğun 30 olmasına karşılık ikinci usûlle bulunanın, arazinin % 96 sı çöl olduğu için 900 e yaklaştığı kaydedilmelidir.
Ayrıca, bütün nüfus yerine çiftçi nüfusu, bütün arazi yerine de sürülüp ekilen toprakları göz önünde bulundurmak suretiyle hesaplanan çiftçi yoğunluğunun bazı araştırmalar için önemi vardır. Bu oranların nüfusun sıklık derecesi hakkında yansıttığı manzara daha da farklı olabilir. Nitekim 30 No. lu tablonun ikinci sütunundaki rakamlardan görülebileceği gibi genel nüfus yoğunluğu Türkiye'ninkini kat kat aşan gelişmiş memleketlerin çoğunda (Almanya. Belçika, Fransa ve İngiltere'de) çiftçi yoğunluğu bizdekinden az, yani çiftçi başına düşen tarla arazisi daha geniştir. Durumun sebebi, tarımla uğraşanların bahis konusu memleketlerde, aktif nüfusun Türkiye ye nazaran çok daha küçük bir kısmını oluşturmasıdır. Bu rakamları çiftçi nüfusun sözü geçen memleketlere Türkiye'deki gelir seviyesi bakımından yorumlarken, evvelkilerde sürülüp ekilen arazi içindeki nadas oranının çok daha aşağı, hektar randımanlarının ise daha yüksek olduğu, öte yandan çiftçilerin tarifindeki farkların tam sıhhatli mukayeselere imkan vermediği hesaba katılmalıdır.
Nüfus yoğunluğundan arazinin nüfusa yeterli olup olmadığı hakkında netice çıkarılamayacağı gibi memleketin ne kadar nüfus kaldırabileceği hakkında da hüküm çıkartılamaz. Bu husus, tarımda prodüktivitenin ne derece yükseltilebileceği ve sanayiin ne ölçüde genişleyebileceği gibi arazinin niceliği ile ilgisi az, etkenlere tabidir.
Almancası : Bevölkerungsdichte.
Fransızcası : densita de la population.
İngilizcesi : population density.