Modern anlamıyla sosyal sınıf farklarına ilkel toplumlarda rastlanmamaktadır. Zamanla ekonomik. hukukî ve siyasî faktörlerin etkisiyle kişiler arasında bir farklılaşma meydana gelmiştir. Bu farklılaşmanın menşei bir toplumdan diğerine değişmektedir. Meselâ bazılarında askerî bir zafer galip ve mağlup Sınıfların teşekkülüne yol açmıştır. Ayrıca savunma görevini yapanlar askerî bir asiller sınıfının doğmasına sebep olmuştur. Siyasî sebeplere iktisadî sebepler de katılmıştır. Toprak sahibi olmak siyasî ve askerî sorumlulukların kaynağını teşkil etmiş, bu durum ise sosyal bir farklılaşma ile sonuçlanmıştır.
Sosyal sınıf farkları tarihte bazı ülkelerde en kesin şekilde ortaya çıkmıştır. Meselâ asırlar boyunca Hindistan’da geçerli olan Kast rejimi meslekî faaliyet esasına dayanmakta ve birinden ötekine geçilmesi kesinlikle yasak bulunmaktaydı.
Modem toplumlarda ise sosyal sınıfların teşekkülü iki yönlü bir gelişmenin etki si altında kalmıştır. Gerçekten bir yandan 1789 Fransız ihtilâlinin ortaya attığı fikirlerle sosyal sınıflar arasındaki hukukî farklar ilga edilmiş, diğer yandan da sanayi ihtilâli yeni sosyal sınıfların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Gerçi hukukî planda imtiyazların yasaklanması kişiler arasındaki fiilî farkları ortadan kaldıramamış. Sanayi ihtilâli de eski sosyal sınıfların birdenbire kaybolmasına sebep olamamıştır. Bununla beraber o zamana kadar önem taşımayan bir işçi sınıfının ortaya çıkışı modern toplumlara has bir özelliktir.
Diğer taraftan idareci sınıfla işçi sınıfı arasında bir orta sınıfın gün geçtikçe güç kazandığı müşahede edilmektedir. Hizmet kesiminin sanayi kesimi yanında hızla gelişmesi orta sınıfın, güçlenmesinde geniş ölçüde etkili olmaktadır.
Modern toplumlarda sosyal sınıflar arasında bir yakınlaşma, aynı hizaya gelme eğilimi de dikkati çekmektedir, iktisadî refah, sosyal hukuk devletinin gereği olan tedbirler, işçi ve işveren münasebetlerinin düzenlenmesi de gidişi hızlandırmaktadır. Meselâ birçok ülkede uygulanan sosyal güvenlik tedbirleriyle sosyal sınıflar arasında yeniden bir gelir dağılımı sağlanmakta, herkese açık eğitim imkânları sınıflar arasındaki mobiliteyi artırmaktadır.
Sosyal sınıflar arasındaki farkları meydana getiren sebepleri üç grupta toplamak mümkündür:
1 — Toplumdaki rollerin farklılığı
Genellikle eskiden kamu görevlerinde bulunmak diğerlerine göre üstünlük sağlamakta idi. Askerlik, din adamlığı gibi. Modern toplumlarda bunun önemi azalmış olmakla beraber, tamamen ortadan kalkmış değildir.
Öte yandan kişilerin iktisadî rolleri de sınıf farkları yaratmaktadır. Bilindiği gibi Karl Marx, sınıf gerçeğini üretim araçlarını ellerinde tutanlarla, bunlardan yoksun olanlar şeklinde ifade etmiştir. Bu görüş On Dokuzuncu Asrın ortalarındaki sınai toplumu anlatması bakımından savunulabilire de modern toplumlardaki sosyal sınıfları açıklamaya yeterli değildir.
2 — Kişilerin yaşama tarzının farklılığı
Belirli bir sosyal sınıfa mensup olmak aynı zamanda diğer sınıflardakilere nazaran az çok farklı şekilde yaşama tarzı ile de belli olmaktadır. Yaşama tarzını tayin eden faktörlerin başında fertlerin gelirleri gelmektedir. Bununla beraber sağlanan gelirlerin kullanılış tarzının da eğitimle ilgili olduğu muhakkaktır.
3 — Psikolojik davranışların farklılığı
Diğer taraftan aynı sosyal sınıfa mensup kişilerin benzer psikolojik davranışlarda bulundukları görülmektedir. Belirli olaylara karşı benzer reaksiyonlarda bulunmanın en önemli sebebi bu kişilerin eğitim tarzının az çok birbirine yakın oluşudur. Ayrıca zevklerdeki yakınlaşma temas imkânını artırmakta, bu ise benzer âdet ve geleneklerin doğmasına yol açmaktadır. Hatta zamanla bir sınıf bilincinin ortaya çıktığı görülmektedir. Benzer sosyal ve ekonomik şartlara sahip olan kişiler arasında zamanla bir işçi sınıfı bilincinin doğması gibi.
Sınıf farklarını açıklayan ve üç grupta toplanan bu faktörler birbirleri ile de ilgili bulunmaktadır. Meselâ toplumdaki rol gelire, gelir de yaşama tarzına tesir etmektedir. Keza her üçü de ortak bir psikolojik davranışa, hatta bir sınıf bilincine kadar, varabilmektedir.
Almancası : soziale Klassen.
Fransızcası : classes sociales.
İngilizcesi : social classes.
(Bk; proletarya).