Amerikalı bilim adamı J.L. Moreno tarafından 1934 yılında yazılan bir eser sosyoloji ilmine, özellikle A.B.D. de yeni bir önem ve anlam kazandırmış, bu tarihten sonra birçok sosyal olay sosyometrik araştırmalara konu teşkil etmiştir.
Menşei itibariyle bir psikolog olan J.L. Moreno' ya göre sosyometri, müşahhas sosyal ilişkileri tahlil etmek ve bu suretle bunları düzeltmek amacını gütmektedir. Şu halde sosyometri sadece teorik değil, pratik bazı sonuçlara varmak istiyen bir ilim dalı niteliğindedir.
Moreno'ya göre sosyometri ile cemiyetin psikolojik coğrafyasını keşfetmek için kişiler arası ilişkilerde sosyal bakımdan en küçük birim olan sosyal atom'u incelemek gerekmektedir. Sosyal atom, Moreno'ya göre, kişi değil, kişinin başkalarına karşı itici veya çekici tasavvurlarıdır. Testler yardımı ile gerçek anlamda sosyolojik bir deneme yapmanın mümkün olabileceğini savunan Moreno özellikle kişiler arasındaki ilişkileri tayin edebilmek için psikodramatik ve sosyodramatik metodlardan yararlanmıştır.
Meselâ bir sınıftaki öğrencilere veya aynı futbol takımında yer alan oyunculara ayrı ayrı belirli sorular sormak suretiyle herbirinin diğerleri ile olan ilişkilerini tayin etmek mümkündür. Başka bir araştırmasında Moreno, aynı yerde çalışan kimselere aşağıdaki haller için tercih ettikleri ilk 4 kişiyi yazmalarını istemektedir:
a) Ekip halinde çalışmak için,
b) Aynı mahallede oturmak için,
c) Yemek masası arkadaşlığı için.
ç) Oyun arkadaşlığı için,
d) Toplum sorunlarını tartışmak için.
Testlerden başka Moreno, psikodram ve sosyodram tekniklerinden de yararlanmıştır.
Psikodram, bir anketçinin yönetiminde analize tâbi tutulan kişilerin hazırlıksız cevap vermeleri suretiyle belirli bir rolü oynamalarıdır. Sosyodram ise bir grupa mensup olan kişinin belirli bir rolü oynaması ve bu suretle incelemeye tâbi tutulmasıdır. Meselâ bir toplu pazarlığı canlandıran bir sahnede birinin işçi, diğerinin işveren rollerini oynamaları gibi.
İstatistik usullerinden yararlanmasına rağmen sosyometri bir ölçümleme işi olmaktan ziyade psikolojik metodlardan yararlanmak suretiyle sosyal davranışları tayin etme ilmidir. Sosyometrenin kendine has teknikleri ile sosyoloji ilmine şimdiden büyük hizmetler ettiği söylenebilir.
Almancası : Soziometrie.
Fransızcası : sociométrie.
İngilizcesi : sociometry.
(Bk; sosyoloji).