VERGİ AHLÂKI NEDİR? Yazdır

Vergi ahlakının tam olarak ne olduğunun tespit edilmesi güçtür. Ayrıca belirli bir toplumdaki vergi ahlâkının seviyesi hakkında genel sözler söylenebilmekle beraber bunu tam olarak ölçmek de mümkün değildir. Genel bir yaklaşım olarak şöyle bir orandan faydalanılabilir: Ödenen vergi tutarı/Aslında ödenmesi gerekli vergi tutarı. Bu oran fertler için olabileceği gibi bütün toplum için de söz konusu olabilir. Oran 0 ve 1 değerleri arasında değişebilir. Oranın 1 e yakın olması vergi ahlâkının yüksek olduğu, 0 a yakın olması ise vergi ahlâkının düşük olduğu anlamını taşır. Vergi ahlâkı, bir ferdin kanunen kendisine yüklenilen vergi borcunu ödemesini gerektirir. Aksi takdirde fert vergi kaçakçılığı yapmış sayılır. Fakat fertlerin vergiyi ödedikten sonra başkalarına in'ikâs ettirmeleri ya da vergili mallardan vergisiz mallara kaymak suretiyle vergiden kaçınmaları vergi ahlâkına aykırı değildir. Vergi ahlâkının düşük ya da yüksek olmasının şu gibi faktörlerle ilişkisi vardır: Henüz eğitim çağında vergi ödemenin bir yurttaşlık görevi olduğu bilincinin aşılanması ve daha sonra da çeşitli basın ve yayın organlarıyla bu anlayışın geliştirilmesi, vergi ahlâkını olumlu yönde etkileyebilir. Bir vergi kanununun konuluşundaki amaç da vergi ahlâkını etkiler. Harp masraflarını karşılamak ya da tabiî âfetlerin hasarlarını gidermek gibi amaçlarla konulan vergilerde genellikle kaçakçılık diğer vergilere oranla daha az olur. Diğer yandan toplum tarafından gereksiz kabul edilen devlet harcamalarının yol açtığı vergilerde ise durum tersinedir. Aceleyle kabul edilmiş ve kamuoyunun güvenini kazanamamış vergilerde kaçakçılık eğilimi daha yüksek olabilir. Vergi oranlarının çok yüksek olması da vergi ahlâkını düşürebilir. Kontrol ve ceza sistemi de vergi ahlâkını etkileyen faktörlerdir. Nihayet toplumsal değer yargıları da, vergi ahlâkı üzerinde tesir icra eder. Lâtin memleketlerinde halkın vergi kaçırma eğilimi Almanya, İngiltere ve Kuzey Avrupa memleketlerinde olduğundan çok daha fazla­dır. Almancası : Steuermoral. Fransızcası : morale fiscale. İngilizcesi : fiscal eıhics. (Bk; vergi).