Kapitalist ve Kollektivist sistemlerin zamanla birbirini andırır karakter çizgileri arz edeceklerini ileri sürmektedir.
İkinci Dünya Savaşında, Batıya göç etmiş Rus düşünürleri, Yakınlaşma Teorisini geliştirmeğe çalışmışlardır.
Andrei Sakharof, Nikola Timaşef, Pitrim Sorokin, Pyotr Kapitsa, Jan Tinbergen ve John Kenneth Galbraith bu teorinin başlıca temsilcileridir.
Harvard Üniversitesindeki çalışmaları ile isim yapmış olan Prof. Galbraith'e göre, teknolojik ilerleme, toplumları dayanılmaz bir güçle belirli bir yöne itmektedir. Rusya ve Amerika, postindustrial safhaya, yani endüstri ötesindeki problemler basamağına erişmiş ileri teknoloji ülkeleridir. İleri sanayi ve teknoloji merhalesine erişmiş bir Sosyalizm düzeninde, ilmî merak, yük sek seviyeli aydınları bağımsız davranışlara sürükler ve onları doktrin istibdadından sıyrılmağa sevkeder. Diğer taraftan, demokrasi ortamında yetişmiş ilim adamları da, planlı ve merkezileşmiş bir ekonomi sisteminin icaplarına gittikçe adım uydurmak zorunluğu ile karşılaşırlar.
Rusya’da ve Amerika’da, ekonominin alt yapısını şekillendiren iktisadî oluşlar, bir omega noktasında birleşmek eğilimini göstermektedir. Marksist bir ileri ekonominin hamuruna er-geç kapitalist düzene ait malzeme karışacaktır.
Yakınlaşma Teorisinin temelleri şöyle özetlenebilir:
Sanayileşme hareketi ilerledikçe, ayrı ülkelerin ayrı iş kollarında çalışanlar, birbirine benzer psikolojik ve sosyal eğilimlere uymaktadırlar. Bu kimseler, olayları birbirlerine çok yakın yargı ölçülenle değerlendirmektedirler. Yaşayışları ve hayat felsefeleri, gittikçe yakınlaşmaktadır.
İleri sanayi ülkelerinde hayat karışık ve hareketlidir. İş yeri ve aile problemleri ön plana geçmekte ve ideoloji duygusunu gölgelemektedir.
Sınaî gelişmeye paralel olarak refahın artması; sosyalist bir ekonomide ferdiyetçiliğin kuvvetlenmesine ve demokratik düzene dayanan kapitalist bir düzende ise bürokrasi etkisine uyma zorunluluğunu arttırmaktadır. Refah ekonomisinde, ideoloji taassubu ve siyasi disiplin zayıflamaktadır.
Hür teşebbüs ve kollektivizm rejimlerinin iktisatçılarının çoğunluğu. Yakınlaşma Teorisini kabul etmemektedirler Aşırı solcular, bu teoriyi reddederken, Lenin'in şu sözlerini hatırlatmaktadırlar : «insanlar, bir tercih yapmağa mecburdurlar. Ya burjuva ideolojisini yahut Sosyalizmi seçeceklerdir. Bir orta yol yoktur».
Almancası : Konvergenztheorie.
Fransızcası : Théorie de la Convergence.
İngilizcesi : Convergence Theory.
(Bk; Marksizm. Lenin).