i) Yıllık yük yönteminde € sabit varlığa yatırılan sermaye başka bir yerde kullanılsaydı. belirli bir oranda faiz geliri sağlayacaktı» diye düşünülür. Bu düşünceden gidilerek, sabit varlığın ömür süresi içinde aşınma-yıpranma dolayısiie her yıl eksilen sabit varlık.değer artakalanı belirli faiz oranı ile çarpılır. Çarpım sonucu elde edilen faiz gelirleri toplamı ile sabit varlık değeri toplanıp elde edilen miktar ömür sûresine bölünür. Böylece birbirine eşit yükler bulunmuş olur. Eşit yıllık yükleri bulmak için ya tablolardan ya da formüllerden yararlanılır. Söz gelişi cSt sabit varlığının değerini,
S<7” (q-ı)
Y = -
çf-ı
formülü bize yıllık eşit yükü verir.
1 000 000 liraya malolan bir sabit varlığın ömür sûresinin 5 yıl olduğunu düşünelim ve bu yatırımın başka yerde % 5 faiz geliri sağlayacağını varsayalım.
1 000000×1.05^x0.05
Y – —m–= 230 974.80 dir.
/.05* — /
Başka bir deyimle her yıl bu sermayenin maliyeti 230974.80 dır. Böyle olunca 1 No. lu tabloda gösterildiği gibi, bu maliyette faizin payı gittikçe dOşeeak ve aşınma • yıpranma payı gittikçe arta-cakfik-ii) Bileşik faizli yıpranma ve aşınma payı yönteminde ise. sabit varlığın yaşamının ilk yılı ayrı» lacak aşınma yıpranma payı, sonraki yıllar gittikçe artar. Bu yöntemde, her yıl ayrılan aşınma yıpranma payının, sabit varlık yaşam süresince belirli bir faiz oranında gelir sağlıyacağı düşünülür. Bileşik faiz oranına göre hesaplanacak bu gelirlerle her yıl ayrılacak aşınma, yıpranma payları toplamının, yaşam sonunda sabit varlık değerine eşit düşecek biçimde olabilmesi için, formüle göre bulunacak miktarlarda her yıl gittikçe artan aşınma yıpranma payları ayrılır.
Artan aşınma yıpranma payı yöntemi, başlangıçta ürettiği mamule talebin az olduğu ve talebin gittikçe arttığı işletmeler için uygun düşen bir yöntemdir. Bununla beraber, bu yöntemin uygulanması pek yaygın değildir. Sabit varlıkların yaşamlarının ilk yıllarında üretkenlikleri daha yüksek ve bakım onarım giderleri daha azdır.
Sabit varlık yaşamının sonuna doğru hem üretkenlik azalır, hem de bakım onarım giderleri artar. Bu durumda bir de aşınma, yıpranma paylarını ar tırmak pek gerçekçi bir davranış sayılmaz.
Almancası : Progressive Abscbreibungen.
Fransızcası: amortissement progressif.
İngilizcesi : accelerated sinking fund.
(Bk; Sinking Fund Method).
(Bk; artan aşınma-yıpranma yöntemi).