Devletin belirli iktisadi ve/veya sosyal amaçlara ulaşmak için yaptığı karşılıksız ödemelerin, yani transfer harcamalarının bir türüdür. Bunların şahıs ve ailelere tüketim birimi olarak yapılanları genellikle sosyal amaçlıdır; firmalara ve üretim faaliyeti birimi -mesela çiftçi- olarak şahıslara yapılanları iktisadi amaçlıdır.
Sosyal amaçlı negatif vergiye misal olarak, düşük gelirli şahıs veya ailelere devletçe yapılan karşılıksız ödeme gösterilebilir. Yardım alan kişi veya ailenin geliri yükseldikçe bu ödeme azalmakta, belirli bir seviyeye varınca durmaktadır; aile veya şahsın geliri belirli bir seviyeyi aşınca, bu sefer pozitif vergiye konu olmakta, ödeme aksi istikamette yani aileden devlete doğru cereyan etmeye başlamaktadır;
İktisadi amaçlı negatif vergiye misal olarak, tütün ekiminde kullanılan arazi alanını azaltanlara, mesela azalttığı her dekar için devletten belirli miktarda bir para verilmesi hali gösterilebilir. Bu ödemenin amacı, tütün üretimini azaltmaktır. Bu itibarla devletin karşılıksız harcamaları, tütün ekimi faaliyeti azaltıldığı oranda artacaktır.
Her iki örnekte de, ödemeden faydalanan aile yahut firma, iktisadi faaliyetini arttırdığı, birincisinde gelirini, ikincisinde tütün üretimini arttırdığı takdirde, kendisine yapılan ödeme azalacaktır. Böylece devletin karşılıksız ödemesi, onun asli gelirini azaltmaktadır. Dolayısile devlet ödemelerinin bir vergi etkisi olmaktadır, öte yandan ödeme vergide olanın aksi istikametinde cereyan etmektedir. Negatif vergi tabiri, bu iki olayı bir arada ifade etmek maksadiyle kullanılmaktadır.
Sosyal amaçlı transfer masraflarının hemen hemen hepsi negatif vergi niteliğinde, ailelerin gelirleri, servetleri arttıkça bunlar da azalmakta veya ortadan kaybolmaktadır. Buna karşılık iktisadi amaçlı transfer masraflarının genellikle ancak, belirli bir faaliyeti azaltmayı amaçlayanları negatif vergi sayılmaktadır. Bir iktisadi faaliyeti geliştirmek, mesela pancar ekimini arttırmak yahut gemi yapımını desteklemek için yapılan karşılıksız ödemeler, hiçbir zaman vergi tesiri taşımayan mali yardımlardan ibarettir.
Almancası : subventionen.
Fransızcası : subventions.
İngilizcesi : negative taxes.