İşçinin
ürettiği mal birimi başına
ücretin kararlaştırılması ve ödenmesidir. Teşvik edici ücret sistemleri arasında yer alan akord ücret, terim olarak Almanca'dan Türkçeye geçmiş ve halk diline yerleşmiştir. Akord sistemi kendi başına işçilerle işveren arasın da kararlaştırılabileceği gibi. Bir grup işçi ile işveren arasında da kabul ve tatbik edilebilir. Bu son durumda, grup akordundan bahsedilmektedir. Parçabaşı veya akord ücret sistemi, oldukça eski zamanlardan beri uygulanmıştır. Mesela M.Ö. Beşinci Yüzyılda Eski Yunanda duvarcı işçilerinin parça esasına göre çalıştırıldıkları bilinmektedir. Sanayi devriminden sonra, işçileri kontrolün özellikle güç olduğu maden ocaklarında, akord sistemi geniş ölçüde kullanılmıştır, Akord ücret sisteminin leh ve aleyhinde çeşitli fikirler ileri sürülmüştür. Gerçekten parça esasına göre ücret ödemek, işçiyi daha fazla çalışmaya teşvik etmesi sebebiyle, işyerinde üretimi ve verimi arttırmaktadır. Ayrıca işvereni kontrol zahmetinden kurtarmakta, zaman kaybını asgariye indirmekte ve standard maliyet sisteminin işyerinde daha kolaylıkla uygulanmasına imkan vermektedir. Buna karşılık akord ücretin genellikle işçiler bakımından sakıncalı olduğu ileri sürülmektedir. Zira işverenler parçabaşı ücreti kararlaştırırken işçinin günlük ücretini dikkate almaktadırlar. Böylece işçi azami verimle çalışmaya mecbur bırakılmakta, neticede ise ancak günlük normal ücretini alabilmektedir. İşçinin aşırı derecede gayret göstermesi, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının artmasına yol açabilmektedir. Diğer taraftan makinelerde meydana gelen cereyan kesilmeleri ve hammadde ikmalindeki tıkanıklıklar, işçilerle işverenler arasında uyuşmazlıklara sebep olabilmektedir. Günümüzde akord ücretin yukarıdaki sakıncalarını gidermek için çeşitli hukuki tedbirler alınmaktadır. Sendikaların da parçabaşı ücret sisteminin işçiler aleyhine sonuçlar doğurmaması için toplu sözleşmelere gerekli hükümleri koydurdukları görülmektedir.
Almancası : Akkordiohn.
Fransızcası : Salaire aux piéces.
İngilizcesi : Piece work wages.
(Bk; Rasyonalizasyon, Taylorizm, Grup akordu).
