Sosyoloji bir yandan çok sayıda sosyal ilimlerden yararlanmakta, öte yandan da bunlar arasında yakınlaşma sağlamaktadır. Nitekim sosyoloji sosyal psikolojiden, beşerî coğrafyadan, demografi ve iktisat ilimlerinden yararlanmakta; bu ilimlerin birbirine yabancı kalmasına da engel olmaktadır.
Bütün cemiyetlerde her türlü gruplarda mevcut olan sosyal ilişkilerin çeşitlerini inceleyen mikrososyotojiye karşılık, cemiyetleri bütünüyle ele alarak inceliyen makrososyolojiden bahsedilmektedir. Mikrososyolojinin en ileri safhasında kişiler arasındaki müşahhas ilişkileri tahlil eden sosyometriye ulaşılmaktadır.
Sosyoloji ilminin incelediği sosyal olayların niteliği hakkında doktrinde birçok görüş ileri sürülmüştür. Diğer ilimlerin konularından farklı olarak sosyal olaylar birbirine girift ve çok yönlü ilişkilerin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bununla beraber sosyal realiteyi bazı düşünürler tabiî ve fizikî faktörlerle açıklamıya çalışmışlardır (Montesguieu, Bodin, Hegel). Diğer bazı düşünürler ise sosyolojiyi daha ziyade antropoloji ve biyoloji ile ilgili görmektedirler. Onlara göre canlıların doğması, büyümesi ve nihayet ölmesi gibi cemiyetler de aynı kanuna tâbi olmaktan kurtulamamaktadırlar. Sosyal olayları fertlere hâkim olan psikolojik kanunlarla açıklıyan bir başka görüş G. Tarde ve Von Wieser tarafından savunulmuştur. Nihayet sosyal olayları açıklıyan modern sosyologların bazıları, sosyolojinin yukarıdaki ilim dallarından şüphesiz yararlanacağını, ancak sosyal realitenin mahiyeti itibarile bunlardan farklı bulunduğu inancındadırlar. Nitekim Fransız sosyologu Durkheim'a göre hukuk, iktisat gibi münferit sosyal ilimlerden ayrı bir sosyoloji ilmi mevcuttur.
Sosyoloji özel kanunlarla uğraşan birçok dallara ayrılmıştır: Meselâ köy ve şehir sosyolojisi, sınai sosyoloji, eğitim sosyolojisi gibi.
Bunlardan köy ve şehir sosyolojileri Birinci Dünya Harbinden sonra doğmuş ve son yıllarda hızla gelişmiştir, özellikle iktisadî sebeplerle köylerden şehirlere akımların hızlandığı ülkeler bu konularda çalışan sosyologlar tarafından incelenmekte ve dikkate değer sonuçlar elde edilmektedir. Meselâ köyden şehire geçerken fertlerin kişisel ve ailevî durumlarında, duygu ve düşünce tarzlarında sosyolojik değişmeler çeşitli yönlerden ele alınmaktadır.
Dinî davranışlardan ve ibadet şekillerinden hareket etmek suretiyle sosyal olayları açıklama amacını güden din sosyolojisi de son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiştir. Diğer taraftan bütün dünyanın kalkınma yolu olarak başvurduğu sanayileşme hareketlerinin sebep olduğu aşırı iş bölümü, manevî duygulardan uzaklaşma, sınıf çatışmaları sınaî sosyolojinin konusunu teşkil etmektedir.
Almancası : Soziologie.
Fransızcası : sociologie.
İngilizcesi : sociology.
(Bk; Auguste Comte, Komtizm, Pozitivizm).